Çok kıymetli okuyucularım, bugünkü yazı dizimde askerlik borçlanması hakkında merak edilen hususlara değineceğim. Askerlik borçlanması ile sizlerden gelen soruları yanıtlandıracağım.
Askerlik borçlanması, 5510 sayılı kanununla düzenlenmiş olup, er ve erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen süreler askerlik borçlanmasının konusunu oluşturmaktadır.
ASKERLİĞİ BELGELEMEK ŞART
Askerlik borçlanması yapılabilmesi için kişinin fiili askerlik hizmetini tamamlaması gerekmektedir. Askerlik görevini yerine getiremeyip muaf olanlar askerlik borçlanması yapamazlar.
Borçlanmayı kişinin kendisi yapabileceği gibi hak sahipleri de yapabilmektedir. Yalnız 1 Ekim 2008 tarihinden sonra ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması veya 4/a kapsamındaki sigortalılar için başka bir ifadeyle SSK’lı çalışanlar için en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup ve toplamda 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olması gerekiyor.
Borçlanma süresi, fiilen yapılan askerlik süresini geçmemek üzere, borçlanma hakkı olan kişinin talep ettiği gün kadar yapılır. Yani kişi borçlanmasını kısmi olarak da yapabilmektedir.
Türk vatandaşlığına alınanlardan vatandaşlığa alındıkları tarihte 22 yaşını doldurmuş olanlardan geldikleri ülkelerde yaptıkları askerlik sürelerini belgeleyenler belgede kayıtlı süreyi, belgede kayıtlı sürenin olmaması veya Türkiye’deki emsallerinin yaptığı askerlik süresinden fazla olması hallerinde emsalleri kadar borçlandırılacaklardır. Türk vatandaşlığına alınan kimselerin askerlik süresini belgeleyememeleri durumunda borçlanma işlemleri yapılmamakta, varsa yapılmış olan borçlanma işlemleri iptal edilmektedir. Türk vatandaşı iken askerlik görevini yerine getirip daha sonra vatandaşlıktan çıkan kişilerde askerlik sürelerini borçlanabileceği gibi daha önceden yapmış oldukları borçlanmalar da geçerli sayılacaktır.
Askerlik borçlanması, kişilerin emekli olabilmeleri için eksik prim günlerinin tamamlanmasında fayda sağlayacağı gibi ayrıca askerlik tarihi ilk sigorta girişinden önce ise sigorta giriş tarihi, borçlanılan gün kadar geriye götürülür. Bu iki husus kişinin erken emekli olabilmesi için çok önemlidir. Özellikle emeklilik şartlarında sigorta başlangıç tarihinin önemi askerlik borçlanmasının ne kadar gerekli olabileceğini ortaya koymaktadır.
Doğum borçlanmasında ilk sigorta girişini geri çekmek bir yana sigorta girişinden önceki doğumlar borçlanılamamaktadır. Birçok kadın işçi bu nedenle borçlanma yapamayarak erken emekli olamamaktadır.
Bu yönden değerlendirildiğinde askerlik borçlanması doğum borçlanmasına nazaran daha avantajlıdır.
BORCUN HESAPLANMASI
Askerlik borçlanması tutarı; borçlanma talebinde bulunan kişilerin, günlük asgari ücret ve günlük asgari ücret tutarının 6,5 katı arasında olmak üzere seçecekleri günlük kazanç tutarının %32`sinin, borçlanılacak gün sayısı ile çarpılması ile bulunacaktır.
2020 yılında 1 günlük borçlanma tutarı asgariden 31,39 TL, azamiden ise 204,05 TL’dir. Asgari tutardan 1 aylık borçlanma yapmak isteyen kişinin SGK’ya ödeyeceği tutar 941,76 TL’dir.
18 ay askerlik yapmış bir kişi ise 540 gün borçlanma yapacağından ödeyeceği tutar en az 16.951,68 TL’dir. Bu tutarlar 2020 yılı için geçerli olup, 2021 yılında asgari ücretin zamlanması ile artış gösterecektir.
Borçlanma talepleri SGK İl Müdürlüklerine veya Sosyal Güvenlik Kurumu Merkezlerine yapılabilmektedir.
Borçlanma yapıldığı anda kişi hangi sigorta koluna tabi ise borçlanılan süreler o sigorta koluna yapılır. Yani kişi 4/a (SSK) kapsamında çalışmakta iken borçlanma yaptığında bu süre 4/a statüsüne, 4/b (Bağkur) kapsamında iken borçlanma yapılırsa bu statüye sayılır.
Tüm borçlanmalar gibi askerlik borçlanması da emeklilik planlamasında çok önem arz etmekte ve bu konuda bilinçli hareket etmek gerekmektedir. Emeklilik statüsü ve emekli maaşı kişiye göre değişken olduğundan borçlanma yapmadan önce iyi bir araştırma yapmak gerekmektedir.
Mehmet Akif Bey, ben 25.01.1971 doğumluyum, ilk işe giriş tarihim 10.09.1999 toplamda 6000 prim günüm var askerlik görevimi işe giriş tarihinden önce yapmıştım, askerlik borçlanması yaparsam emekliliğimi nasıl etkiler, bir de ne kadarını borçlanmalıyım, bu konuda yardımınızı rica ediyorum. Yanıtınız için şimdiden teşekkürler. Muhammet Koçtürk
Muhammet Bey, önce askerlik borçlanması yapmadan emeklilik şartlarınıza bakmamız gerekmektedir. Giriş tarihinize göre, 60 yaşında 7000 gün veya yine 60 yaş ve 4500 günle yaştan emekli olabilecekken. Şayet 2 gün askerlik borçlanması yapmanız halinde ise, 58 yaşında 5975 günle veya 60 yaşında 4500 günle yine yaştan emekli olabileceksiniz. Yani, 2 gün askerlik borçlanması sizin emekliliğinizi 60 yaşından 58 yaşına çekecektir.
Mehmet Bey, ben Mehmet Şerif Ün, 01.11.1968 doğum tarihimdir. İlk defa sigortalı olarak 26.06.1985 yılında çalışmaya başladım ve toplamda ise 4300 gün hizmetim var. Halende SSK’lıyım. Arada 2001 yılında 474 gün BAĞKUR’um var. Askerliğimi 18 ay olarak yaptım. Askerlik borçlanması yapmalı mıyım, ne zaman emekli olabilirim, askerlik borçlanmasının bana faydası olur mu?
Mehmet Şerif Bey, 49 yaş, 25 yıl sigortalılık süresi ve 5300 prim gün sayısı şartlarına tabisiniz. Yaş ve sigortalılık süresi şartlarını tamamlamış bulunmaktasınız. Anacak emekli olabilmek için 5300 prim gün sayısına ihtiyacınız vardır. SSK ve BAĞKUR hizmetlerinizin toplamı ise 4774 prim gün sayısıdır. Emekli olabilmeniz için 526 güne daha ihtiyacınız vardır. 18 ay olarak yani 540 gün olarak yapmış olduğunuz askerliğinizin 526 gününü borçlanırsanız hemen emekli olursunuz. 526 gün askerlik borçlanmasına karşılık Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyeceğiniz tutar ise ortalama 16.500 TL’dir.